Τελειομανία: Μπορεί να ακούγεται σαν κάτι θετικό για τον εαυτό μας, αλλά λίγοι συνειδητοποιούμε ότι είναι ένα πραγματικό ελάττωμα που μας εμποδίζει να προχωρήσουμε. Δες αν ανήκεις κι εσύ στην ομάδα των περφεξιονιστών- δεν είναι νέο κίνημα, είναι η νεύρωση της νέας εποχής.
Τελειομανία: Η νεύρωση της Νέας Εποχής
Πώς μπορείς να ξέρεις αν είσαι τελειομανής; Ο τελειομανής έχει την πεποίθηση ότι η τελειότητα δεν είναι μόνο κάτι που μπορεί να επιτευχθεί, αλλά πρέπει να επιτευχθεί. Συνήθως δίνει μεγάλη προσοχή στα λάθη, λαμβάνει τις απόψεις των άλλων ως αρνητική κριτική, γενικεύει τις αποτυχίες του σε άλλες καταστάσεις και δεν αφήνει αυτή τη μανία του να τον πάει μπροστά, εμμένοντας σε ασήμαντες λεπτομέρειες. Προσωπικά, είμαι κι εγώ τελειομανής, βάζοντας πάντα υψηλά standards για τον εαυτό μου και μάλλον, αφού διαβάζεις το άρθρο και σε τράβηξε η λέξη «τελειομανία», μοιραζόμαστε το ίδιο ελάττωμα. Ναι, ελάττωμα...
Είσαι Τελειομανής;
Συνήθως μπορείς να καταλάβεις έναν του είδους μας από χιλιόμετρο, απλά επειδή η συμπεριφορά του είναι υπερβολική. Τρεις είναι οι τύποι των τελειομανών: αυτοί που κοπιάζουν για την τελειότητα του εαυτού τους καθορίζοντας υψηλά πρότυπα επιτυχίας, τα οποία καταλήγουν στην εκδήλωση συμπτωμάτων κατάθλιψης και διατροφικών διαταραχών, εκείνοι που αναζητούν την τελειότητα από τους άλλους ανθρώπους απαιτώντας να είναι τέλειοι, με συνέπεια να νιώθουν δυσαρεστημένοι στις διαπροσωπικές σχέσεις, ιδιαίτερα στις σεξουαλικές, εξωτερικεύοντας συχνά συναισθήματα έντονου θυμού και, τέλος, τα άτομα που πιστεύουν ότι οι άλλοι αναμένουν την τελειότητα από τον εαυτό τους εκδηλώνοντας υπερβολικό άγχος, αντιδράσεις κατάθλιψης και συμπτώματα διατροφικών διαταραχών.
Δες τα 10 σημάδια που δείχνουν αν είσαι τελειομανής:
1. Σε ενοχλούν ιδιαίτερα και ασκείς δριμεία κριτική για τα λάθη.
2. Έχεις στόχο να είσαι η καλύτερη σε ό,τι κάνεις, ακόμη κι αν είναι κάτι που δε σε ενδιαφέρει.
3. Ξοδεύεις πολύ χρόνο, προσπαθώντας έως την τελευταία στιγμή για να φέρεις κάτι στην τέλεια μορφή του. Προτιμάς θα θυσιάσεις την υγεία σου (ξεχνώντας τον ύπνο, το φαγητό κ.λπ.) από το να αφήσεις κάτι να είναι λιγότερο καλό απ' όσο μπορεί να γίνει.
4. Τα ιδανικά σου είναι απόλυτα. Υπάρχει μόνο άσπρο και μαύρο, δεν ξέρεις τι σημαίνει γκρι.
5. Είσαι ο πιο σκληρός κριτής του εαυτού σου. Θα στενοχωρηθείς ακόμη και για το πιο μικρό πράγμα που μπορεί να πάει στραβά, σε σημείο που θεωρείσαι νευρωτική.
6. Σκέφτεσαι για πολύ καιρό τα αποτελέσματα, αν δεν πήγαν όπως είχε πιστέψει. Αναρωτιέσαι γιατί δεν ήταν διαφορετικό το αποτέλεσμα και αν θα μπορούσες να είχες κάνει κάτι για να το αποτρέψεις.
7. Είσαι αμυντική απέναντι στην κριτική και φοβάσαι την αποτυχία γιατί υπονοεί ότι δεν είσαι τέλεια.
8. Έχεις μόνο τον τελικό στόχο στο μυαλό σου. Εάν δεν επιτύχεις το στόχο, δεν έχει καμία σημασία τι συμβαίνει καθ' όλη τη διάρκεια της προσπάθειας.
9. Προσεγγίζεις τα πράγματα με το μότο «όλα ή τίποτα». Εάν η κατάσταση δε σου επιτρέπει να φτάσεις τα standards που έχεις θέσει για τον εαυτό σου, δε θα ξεκινήσεις καθόλου το project, αφού δεν έχει νόημα για σένα να δώσεις χρόνο σε κάτι που δε θα κατακτήσεις εξ ολοκλήρου.
10. Αντιλαμβάνεσαι κάθε κατάσταση που μπορεί να δώσει σε άλλους την ιδέα ότι δεν είσαι τέλεια.
Τι Οδηγεί στην Τελειομανία
Σε γενικές γραμμές, τρία είναι τα λανθάνοντα χαρακτηριστικά που σου δημιουργούν εμμονή με την τελειότητα. Είτε τα έχεις όλα είτε ένα από αυτά, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι το ίδιο.
Αίσθηση ανασφάλειας Για κάποιους ανθρώπους, η εμμονή αυτή μπορεί να ξεκινήσει εξαιτίας χαμηλής αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Τα άτομα που έχουν βιώσει τη διάκριση στη νεαρή ηλικία νιώθουν ένα αίσθημα ανεπάρκειας που εκδηλώνεται με την ανάγκη να αποδείξουν εμφανώς τον εαυτό τους μέσα από τις πράξεις και τις επιτυχίες τους. Θέλουν να πείσουν για την αξία τους τόσο τον εαυτό τους όσο και τους άλλους.
Κοινωνικές προσδοκίες Η τελειομανία είναι κάτι που απαιτούν οι άλλοι από σένα. Οικογένεια, καθηγητές, προπονητές, μάνατζερ δημιουργούν ένα περιβάλλον τέτοιο όπου τα επίπεδα απόδοσης πρέπει να είναι υψηλά και η αποτυχία τιμωρείται. Σχολεία και περιβάλλοντα εργασίας που καλλιεργούν τον έντονο ανταγωνισμό και δίνουν αποκλειστική σημασία στην απόδοση και την επιτυχία είναι χώροι όπου αναπτύσσεται η τελειομανία. Παράλληλα, η κοινωνία και τα media αναπαράγουν αυτά τα τέλεια πρότυπα που διακινούνται και παίρνουν μορφή με τη διαφήμιση δημιουργώντας προσδοκίες για την πραγματοποίηση μη ρεαλιστικών ιδεών.
Άγρια επιθυμία για εξέλιξη Απαιτείς και προσδοκάς τελειότητα από τον εαυτό σου. Η τελειομανία είναι το αποτέλεσμα μιας ακόρεστης ανάγκης για εξέλιξη και ανάπτυξη και του να είσαι η καλύτερη που μπορείς. Οτιδήποτε λιγότερο σημαίνει για σένα ότι δεν έχεις αναπτύξει πλήρως τις δυνατότητές σου, που πάει ενάντια στο σκοπό της ζωής.
Τα Βήματα για να Ξεπεράσεις την Τελειοθηρία
Αναγνώρισε τις αιτίες Για να ξεπεράσεις κάθε εμμονή, πρέπει πρώτα να καταλάβεις γιατί την έχεις. Πρέπει να πας πίσω και σκεφτείς πώς έφτασες ως εδώ. Είναι επειδή οι άλλοι είχαν υψηλές προσδοκίες από σένα; Επειδή έχεις συνδέσει την αξία σου ως άνθρωπος με τα αποτελέσματα κάθε σου πράξης; Ή μήπως γιατί κάποιοι υποτιμούσαν τις ικανότητές σου και ένιωθες την ανάγκη να αποδείξεις ποια είσαι; Όποιοι κι αν είναι οι λόγοι, αναγνώρισέ τους. Μόνο έτσι θα συνειδητοποιήσεις ότι δεν καθορίζουν το ποια είσαι.
Δες τη γενική εικόνα Μάθε να χρησιμοποιείς τον κανόνα 80-20 για να σε βοηθά να βλέπεις πότε να σταματάς. Κάθε φορά που μια δραστηριότητα παίρνει πολύ από το χρόνο σου, αναρωτήσου: «Μετράει αυτό που κάνω τώρα στη γενική εικόνα των πραγμάτων;». Αν η απάντηση είναι όχι, ξέχνα το.
Μην είσαι συγκεντρωτική Δείξε εμπιστοσύνη στις ικανότητες των άλλων ανθρώπων και μοίρασε αρμοδιότητες. Εάν δεν μπορούν να κάνουν κάποια συγκεκριμένη δουλειά σωστά, δείξε τους τον τρόπο και βοήθησέ τους, αντί να το αναλάβεις εσύ εξ ολοκλήρου. Το αποτέλεσμα θα είναι η υψηλή παραγωγικότητα της ομάδας σου που θα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο σ' εσένα.
Ευχαριστήσου τη διαδικασία Το αποτέλεσμα διαρκεί μία στιγμή, δεν προλαβαίνεις να το απολαύσεις. Η διαδικασία όμως είναι το μεγαλύτερο κομμάτι, το ταξίδι που πρέπει να ευχαριστηθείς. Βρες τον τρόπο για να ελαφρύνεις τον κόπο και κάνε τη διαδικασία ευχάριστη για όλους. Παράλληλα, πες ένα «μπράβο» στον εαυτό σου για όλα αυτά που κάνεις – αλλά και ένα «μπράβο» στους συνεργάτες γι' αυτά που έχουν κάνει ως τώρα.
Μη δίνεις υπερβολική έμφαση στα «πρέπει» Η ζωή σου μπορεί να είναι δομημένη πάνω σε έναν ατελείωτο κατάλογο από «πρέπει», από τον οποίο βέβαια απουσιάζουν οι επιθυμίες και οι ανάγκες σου. Θέσε ρεαλιστικούς και εφικτούς στόχους που να βασίζονται στις ανάγκες και τις επιθυμίες σου. Κάτι τέτοιο θα αυξήσει την αυτοεκτίμησή σου.
Αντιμετώπισε τους φόβους (αποτυχία, αποδοκιμασία, λάθη που ίσως κάνεις) που κρύβονται πίσω από την τελειομανία σου ρωτώντας τον εαυτό σου: «Τι φοβάμαι; Ποιο είναι το χειρότερο πράγμα που μπορεί να μου συμβεί;».
Ναι, Έχει Συνέπειες (Όπως Όλες οι Εμμονές)
Η τελειομανία μπορεί να φανεί ως φιλοδοξία. Πολλοί διάσημοι αθλητές, καλλιτέχνες και επιχειρηματίες είναι δηλωμένοι τελειομανείς. Αυτό σημαίνει ότι η ζωή σου είναι μια διαρκή λίστα με επιτυχίες και επόμενους στόχους. Οι τέσσερις πιο κοινές συνέπειες της τελειομανίας:
1. Αναβλητικότητα Σου έχει τύχει να αναβάλλεις κάτι επίτηδες γιατί περιμένεις να βρεις την ιδανική λύση, τον καταλληλότερο χρόνο και τις καλύτερες συνθήκες για να το πραγματοποιήσεις;
2. «Μυωπία» Έχεις συνηθίσει να χρησιμοποιείς πολύ περισσότερο την αριστερή πλευρά του εγκεφάλου σου και δεν αφήνεις τη δεξιά να αναλάβει. Δίνοντας τόση προσοχή στις λεπτομέρειες, χάνεις πολύ εύκολα τη γενική εικόνα. Αυτό σε εμποδίζει να γίνεις σωστή ηγέτης με όραμα.
3. Κακή υγεία και χαμηλή πνευματική εγρήγορση Παραμελώντας τον εαυτό σου για να είσαι πάντα ένα βήμα μπροστά από τα προβλήματα, έχει τις συνέπειές του. Η έλλειψη ύπνου, καλού φαγητού και το διαρκές άγχος συνήθως έχουν ως απόρροια προβλήματα υγείας αλλά και κακής διάθεσης..
4. Δυσκολία στις σχέσεις Λόγω του έντονα κριτικού εαυτού σου, εύκολα αποξενώνεις και τους ανθρώπους γύρω σου. Η αυστηρότητα και η ακαμψία σου δεν είναι το πιο ελκυστικό χαρακτηριστικό σου και δεν είναι εύκολο για τους άλλους να συνδεθούν μαζί σου. Εξάλλου, αυτές τις ουτοπικές ιδέες σου τις φέρνεις και στις σχέσεις σου θεωρώντας ότι μπορούν να φτάσουν στην τελείωση που ονειρεύεσαι, με αποτέλεσμα τη δική σου απογοήτευση και τον εκνευρισμό των υπολοίπων για τις απαιτήσεις σου.
Η Τελειομανία Βλάπτει τις Γυναίκες!
Οι περισσότερες γυναίκες είναι πιθανότερο να νιώθουν αισθήματα ανεπάρκειας, είτε στο σπίτι είτε στη δουλειά τους, λόγω της τελειομανίας που τις διακατέχει. Σε νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα από ψυχολόγους του Πανεπιστημίου Όμπερν της Αλαμπάμα συμπεραίνεται ότι οι γυναίκες, σε υψηλότερο ποσοστό έναντι των ανδρών, αισθάνονται πως δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις που οι ίδιες έχουν θέσει στον εαυτό τους όσον αφορά την οικογένεια και το επάγγελμά τους. Αυτή η τελειομανία μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στις εργασιακές, τις οικογενειακές και λοιπές προσωπικές επιδιώξεις τους, σύμφωνα με τους ερευνητές.
( Από SHAPE -Πάτροκλος Παπαδάκης, ψυχολόγος, μέλος του Πανελλήνιου Ψυχολογικού Συλλόγου)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου