Η ανακοίνωση σε ένα ζευγάρι ότι περιμένει παιδί αποτελεί ένα νέο που προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις. Αν και σύνηθες πλέον γεγονός, η κυοφορία πάντα αποτελεί για τα ζευγάρια μία κρίσιμη φάση στη ζωή τους, γιατί απαιτεί νέες ψυχοκοινωνικές προσαρμογές σε όλους τους τομείς της ζωής τους, όπως η ταυτότητα του Εγώ τους, η συνειδητοποίηση του ρόλου τους, ο ίδιος ο συζυγικός ρόλος που έχουν αναλάβει, το μητρικό ή πατρικό αντίστοιχα ένστικτο, το οποίο τους ξυπνά ακόμα και οι εργασιακές τους σχέσεις.
Ανάλογα φυσικά με το δέσιμο του ζευγαριού αυτές οι απαραίτητες προσαρμογές στο νέο τρόπο ζωής μπορεί να αποτελέσουν μία ευκαιρία για αναθεώρηση της σχέσης τους. Όμως μπορεί να καταλήξουν και σε τραυματικές εμπειρίες και για τους δύο, αν δεν είναι έτοιμοι και ώριμοι , ώστε να δεχθούν το νέο μέλος στην οικογένειά τους. Ασφαλώς το πώς αντιδρά ένα ζευγάρι στον ερχομό του παιδιού τους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Όπως η μεταξύ τους σχέση αλλά και με τους γονείς τους, η ψυχοκοινωνική τους ωριμότητα, το κατά πόσο είναι επιθυμητή ή όχι είναι η εγκυμοσύνη καθώς και η οικονομική κατάσταση του ζευγαριού.
Πάντως η μητρότητα και η πατρότητα δεν είναι από ψυχολογική άποψη ταυτόσημες. Το γεγονός και μόνο ότι η γυναίκα κυοφορεί και εκείνη θα φέρει το μωρό στον κόσμο τη γεμίζει με περισσότερη αγωνία και άγχος. Η εγκυμοσύνη είναι για τη μέλλουσα μητέρα το κορυφαίο γεγονός στον κύκλο της ζωής, πηγή για ποικίλα συναισθήματα που για πρώτη φορά θα βιώσει. Η στάση της εγκύου απέναντι στην εγκυμοσύνη εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και μπορεί να κυμαίνεται από τον τεράστιο ενθουσιασμό μέχρι τους ενδοιασμούς ακόμα και την απόρριψη του παιδιού, αν η έγκυος δεν είναι έτοιμη να το δεχθεί ή δεν το περίμενε. Πολλοί επίσης υποστηρίζουν ότι η στάση της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη έχει και βιολογικό υπόστρωμα που σχετίζεται με τη διάρκεια της εμμηνόρροιας.
Ο προσανατολισμός και τα συναισθήματα της εγκύου υφίστανται τρεις διαδοχικές διαφοροποιήσεις καθώς προχωρεί η εγκυμοσύνη, οι οποίες αντιστοιχούν στα τρία τρίμηνά της. Στο πρώτο τρίμηνο η εγκυμοσύνη δεν είναι εμφανής για τους άλλους και αποτελεί το κρυφό προσωπικό μυστικό της μητέρας για το οποίο και η ίδια αρχικά αμφιβάλλει μέχρι να επιβεβαιωθεί πλήρως. Στη φάση αυτή η μητέρα στρέφεται προς τον εαυτό της και στα όσα συμβαίνουν μέσα της παρακολουθώντας με θαυμασμό όλες αυτές τις αλλαγές.
Στο δεύτερο τρίμηνο η μέλλουσα μητέρα αρχίζει να σκέφτεται λιγότερο τον εαυτό της και περισσότερο το παιδί που έχει μέσα της. Η εγκυμοσύνη είναι πλέον μία αντικειμενική πραγματικότητα. Η ίδια η μητέρα νιώθει τα πρώτα σκιρτήματα του παιδιού από τις κινήσεις του γεγονός που συντελεί στη σύνδεση με το παιδί της. Συχνά με το σύζυγό της κάνει όνειρα για το παιδί. Έτσι λοιπόν στη φάση αυτή ο προσανατολισμός της μέλλουσας μητέρας έχει ως επίκεντρο το μωρό.
Στο τρίτο και τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης η προοπτική πάλι αλλάζει. Αρχίζει η αγωνία και εντείνεται η ανυπομονησία για το τέλος, αφού έχει ξεκινήσει η αντίστροφή μέτρηση για το σωματικό διαχωρισμό. Επίκεντρο γίνεται τώρα και το παιδί και ο εαυτόςτης. Η μητέρα αγωνία για τους πόνους και τις ωδίνες του τοκετού, καθώς και για την κατάσταση του μωρού. Έχει επενδύσει συναισθηματικά σε αυτό, έχει κάνει όνειρα και έχει ελπίδες για το μέλλον του, ανησυχεί μήπως το χάσει ή δε γεννηθεί γερό λόγω επιπλοκών. Στη φάση αυτή το ‘’εγώ’’ και ‘’αυτό’’ γίνονται ‘’ ΕΜΕΙΣ ’’. Γενικότερα η εγκυμοσύνη ακόμα και κάτω από τις πιο ευνοϊκές συνθήκες αποτελεί μία φάση έντονων αμφιταλαντεύσεων, ανησυχιών, αμφιβολιών και φόβων τόσο για το παιδί όσο και για την ίδια τη μητέρα.
Για το μέλλοντα πατέρα η εγκυμοσύνη και η πατρότητα είναι κυρίως πηγή χαράς και υπερηφάνειας και λιγότερο ανησυχίας και φόβων. Οι αντιδράσεις του πατέρα δε σχετίζονται τόσο πολύ με τις φάσεις της κύησης, αλλά κυρίως με τις επιπτώσεις που βλέπει ο πατέρας ότι η γέννηση του παιδιού έχει στη δική του ταυτότητα. Σε μια κοινωνιολογική έρευνα που έγινε διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι συζύγων. Ο ναρκισσιστικός-εγωιστικός τύπος βλέπει τον ερχομό του παιδιού σαν απειλή στη δική του ταυτότητα και ευδαιμονία. Εδώ ανήκουν άτομα που πέρασαν και συνεχίζουν να περνούν μία άνετη ζωή. Στη σκέψη ότι θα πρέπει να αναλάβουν ευθύνες και νέους ρόλους νιώθουν δέος και φοβούνται ότι θα πάψουν να είναι το επίκεντρο προσοχής των άλλων. Νομίζουν ότι θα παγιδευτούν διά βίου με υποχρεώσεις. Ο ερχομός του παιδιού είναι για αυτά τα άτομα μία αναπτυξιακή κρίση.
Ο τύπος του φιλόδοξου και προσηλωμένου στη επαγγελματική του σταδιοδρομία αντιμετωπίζει τον ερχομό του παιδιού σαν πιθανό εμπόδιο στη δική του επαγγελματική εξέλιξη και υλοποίηση των στόχων του. Αρνείται να αλλάξει συνήθειες και δείχνει ότι η εγκυμοσύνη δεν τον απασχολεί ιδιαίτερα. Είναι κάπως απόμακρος και επιμένει να μην αναλάβει τίποτε περισσότερο από ό,τι είχε πριν.
Τέλος, ο τύπος του οικογενειάρχη αποδέχεται την εγκυμοσύνη με χαρά θεωρώντας την πατρότητα ως ένα βασικό στόχο της ζωής του οποίου η εκπλήρωση συμβάλλει στην περαιτέρω προσωπική ανάπτυξη και ολοκλήρωση. Παρακολουθεί με θαυμασμό τις αλλαγές τις συζύγου του, βιώνει μαζί της μία στενότερη σχέση, κάνει όνειρα και εκείνος για το παιδί, ενημερώνεται και γενικότερα συμμετέχει ενεργά σε όλες τις φάσεις της εγκυμοσύνης βοηθώντας τη μέλλουσα μητέρα.
Με την εγκυμοσύνη η δυάδα ‘’γυναίκα-άνδρας’’ διευρύνεται με την προσθήκη του νέου μέλους και γίνεται πλέον τριάδα ‘’μητέρα-πατέρας-παιδί ‘’ που παρουσιάζει μία εντελώς διαφορετική ψυχοδυναμική και ουσία. Ο ρόλος του γονέα, τόσο για τη μητέρα όσο και για τον πατέρα είναι καθοριστικός και ίσως ο πιο σημαντικός για το άτομο στο ‘’θέατρο‘’ της ζωής του.
της Μαρίνας Κωνσταντινίδου
Ψυχολόγος, M.Sc στη Συμβουλευτική και τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό 
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου