ΤΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

Πάσχα ονομάζεται η μεγάλη γιορτή του ιουδαϊσμού η οποία καθιερώθηκε ως ανάμνηση της Εξόδου που ελευθέρωσε τους Εβραίους από την αιγυπτιακή δουλεία Μεταγενέστερα υιοθετήθηκε ως εορτασμός από τους Χριστιανούς αναφορικά με τον θυσιαστικό θάνατο και την ανάσταση του Ιησού Χριστού.
Το γεγονός της απελευθέρωσης αυτής συνέβη με μια σειρά θεϊκών προνομιακών παρεμβάσεων, από τις οποίες η σημαντικότερη εκδηλώνεται τη νύχτα κατά την οποία θα εξολοθρεύονταν τα πρωτότοκα των ανθρώπων και των ζώων των Αιγυπτίων, ενώ τα σπίτια των Εβραίων θα προστατεύονταν αφού οι πόρτες τους είχαν σημαδευτεί με το αίμα του αρνιού που είχαν θυσιάσει.

O όρος Πάσχα προέρχεται από το αραμαϊκό πασ'ά και το εβραϊκό πέσαχ. Κάποιοι μελετητές έχουν προτείνει ως προέλευση του εβραϊκού όρου ξένη ετυμολογία, όπως η ασσυριακή πασαχού (πραύνω) ή η αιγυπτιακή πασ' (ανάμνηση) ή πεσάχ (πλήγμα).
Πάντως, η Βίβλος συσχετίζει το πέσαχ με το ρήμα πασάχ πού σημαίνει είτε χωλαίνω, είτε εκτελώ τελετουργικό χορό γύρω από τη θυσία (Γ' Βασ. 18:21,26), είτε, μεταφορικά, "ξεφεύγω", "προσπερνώ", "απαλλάσσω". Το Πάσχα, είναι η προσπέραση του αγγέλου του Θεού πάνω από τα σπίτια των Ισραηλιτών, ενώ έπληττε με θάνατο τα πρωτότοκα αγόρια των σπιτιών των Αιγυπτίων.

Το Χριστιανικό Πάσχα, ή κοινώς Πασχαλιά ή ελληνοπρεπώς Λαμπρή, και ειδικότερα η Ανάσταση του Χριστού ή απλώς Ανάσταση, είναι η σπουδαιότερη γιορτή του χριστιανικού εκκλησιαστικού έτους.Γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου μη συμπεριλαμβανομένης, κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στην Ορθόδοξη εκκλησία και κατά το Γρηγοριανό στην Ρωμαιοκαθολική. Γιορτάζεται η ανάσταση του Ιησού Χριστού που πιστεύεται ότι έγινε το 33 μ.Χ.
Με τον όρο Ανάσταση αναφερόμαστε είτε στην εβδομάδα της Ανάστασης μέχρι το Σάββατο της Διακαινησίμου, είτε στην περίοδο των 50 ημερών που ακολουθούν την εορτή της Ανάστασης, όπου και η καλούμενη τελευταία ημέρα (αριθμητικά) Πεντηκοστή.
Η εορτή της Ανάστασης του Ιησού Χριστού, λόγω της σπουδαιότητός της, επηρεάζει το εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας τόσο 40 ημέρες πριν από αυτό (Μεγάλη Τεσσαρακοστή, Τριώδιο) όσο και 50 ημέρες μετά (περίοδος Πεντηκοσταρίου). Οι ακολουθίες που τελούνται τότε έχουν αρχαιοπρέπεια (ανάγονται στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού όπως η αφή του Αγίου Φωτός}, κατάνυξη και λαμπρότητα.
Η ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ-- Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ  Η ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ
Είναι ή έντονη αναβίωση της Σαρακοστής, η Εβδομάδα των Παθών, με όλα τα στοιχεία  μιας σταδιακής συμπαράστασης και συμπάθειας των πιστών στην πολυαφηγημένη από τους Αποστόλους – Ευαγγελιστές μαρτυρική περιπέτεια του Δάσκαλου τους. Η Εκκλησία έχει προετοιμάσει κατάλληλα όλη αυτό το γεγονός, με τους ύμνους και τους ψαλμούς « Ερχόμενος ο Κύριος προς το εκούσιον πάθος», και με το συνταρακτικό «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται». Εχει ρυθμίσει τις ακολουθίες, να διαδέχονται η μια την άλλη, αρχίζοντας από τις προφητικές ομιλίες του μελλοθάνατου Χριστού, προχωρώντας στην προδοσία και στη σύλληψη, περιγράφοντας τη μεγάλη δίκη από τους Γραμματείς και Φαρισαίους και τον Πόντιο Πιλάτο και φτάνοντας στη Σταύρωση, στην Ταφή και στη βέβαιη προσδοκία της Ανάστασης.
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΞΕΝΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΣΥΜΒΟΛΑ
Η κάθε γιορτή έχει τα ήθη και τα έθιμα της, που δεν είναι μόνο εκκλησιαστικά ή θρησκευτικά αλλά έρχονται από την αρχαία ιστορία είτε προκειται για την αρχαία Ρώμη ή για την αρχαία Ελλάδα.
1.            Το αυγό ή αβγό. Είναι παγκόσμια σχεδόν η χρήση του στον χριστιανικό κόσμο. Υποστηρίζουν ότι το αυγό, αφού είναι πηγή ζωής, συμβολίζει και στα χριστιανικά χρόνια ό, τι και στα παλιά . την ανανέωση της ζωης. Για το χρώμα του λέγεται ότι συμβολίζει το αίμα του Χριστού. Κατά τη λαϊκή παράδοση, όταν είπαν πως ο Χριστός αναστήθηκε κανείς δε το πίστευε. Μια γυναίκα, που κρατούσε στο καλάθι της αυγά, φώναξε: «Μπορεί από άσπρα να γίνουν κόκκινα;». «Και ως θαύμα, τα αυγά έγιναν κόκκινα.»
2.            Ο Λαγός.  Τον συναντούμε κι αυτόν σε όλη την Ελλάδα , σε όλα τα καταστήματα ή και ζαχαροπλαστεία, αλλα δεν είναι γνωστός από την ελληνική παράδοση. Κατάγεται από την Δ. Ευρώπη, συγκεκριμένα στη Γερμανία, ο λαγός του Πάσχα , (Osternhase-Οστερνχασε) έρχεται από την έξοχη και φέρνει τα αβγά στα παιδιά. Το ζώο παρουσιάζεται με μαγικές ιδιότητες, σε πολλές παραδόσεις κι είναι συνήθως ταξιδιώτης ή το καλό πνεύμα της βλάστησης. Η Ευρωπαϊκή λοιπόν παράσταση του λαγού που φέρνει αυγά έχει μπει στη νεοελλήνική εθιμοτεχνιά και χρησιμοποιείτε σε ποικίλα σχέδια και σκηνές.
3.            Οι καμπάνες .  Οσο κι εάν θεωρούμε ότι οι καμπάνες είναι ελληνικό χριστιανικό σύμβολο (όπως τις συναντούμε και τα Χριστούγεννα), ή επικράτηση τους στην πασχαλινή εθιμοτυπία οφείλεται σε ευρωπαϊκές παραδόσεις. Στους  καθολικούς επικρατεί η συνήθεια να σωπαίνουν ως ένδειξη πένθους οι καμπάνες της Εκκλησίας, από τη Μ. Πέμπτη έως το Μ.Σάββατο. Ο λαός στην Ευρώπη εξηγούσε στα παιδιά του, ότι οι καμπάνες της Εκκλησιάς ταξιδεύουν για τη Ρώμη, για να πάρουν την ευλογιά από το Πάπα και θα επιστρέψουν, φέρνοντας τα αβγά του Πάσχα. Τα παιδιά έβγαιναν τότε στην εξοχή κι έψαχναν για τα αβγά που θα τους πέταγαν οι καμπάνες. Βασισμένοι σ αυτή τη λαϊκή παράδοση, στην Ευρώπη συνηθίζουν να  παρουσιάζουν τις καμπάνες με φτερά και φορτωμένες με αυγά.
4.            Το αρνί. Ένα σύμβολο καθαρά ελληνικό. Εκτός από τον «αμνό του Θεού» της εκκλησιαστικής διδασκαλίας, έχουμε και τον οβελία, το αρνί του Πάσχα που θα ψηθεί με το πατροπαράδοτο τρόπο στη σούβλα και θα φαγωθεί από όλη την οικογένεια στην ύπαιθρο.
5.            Τα κεριά και τα πυροτεχνήματα. Ελληνικά σύμβολα κι αυτά. Τα κεριά είναι εκκλησιαστικά. Για τα αγόρια στολίζονταν με τις γαλάζιες κορδέλες και  ροζ για τα κορίτσια. Βέβαια το εμπόριο έχει τόσο πολύ προχωρήσει, που οι αγαπημένοι ήρωες των παιδιών βρίσκονται καρφιτσωμένοι στις λαμπάδες και κρέμονται από όλα τα κηροπλαστεία αλλά και διάφορα μαγαζιά, ώστε να ξετρελαίνουν τα παιδιά. Υπάρχουν και τα χαρτοφάναρα ιταλικού τύπου που προσφέρονται για να δεχτούν και να προστατέψουν το αναστάσιμο φως. Ακολουθούν και τα βαρελότα, που ενώνουν ή αντικαθιστούν τους παλιούς πυροβολισμούς, που έπεφταν με το πρώτο φως της Ανάστασης. Τα πυροτεχνήματα και οι «κροτίδες» εξακολουθούν ν να είναι απαραίτητα για την εκδήλωση της λαμπριάτικης Χαράς. Πρέπει όμως να χρησιμοποιούνται με σύνεση και προσεχτικά.
6.            Το τσουρέκι. Είναι ο εξελιγμένος τύπος του πασχαλινού ψωμιού, της Λαμπροκουλούρας. Κάθε ελληνική χριστιανική εορτή  έχει το ψωμί της, τον Αρτο, που φέρνει δύναμη στο σπίτι , τύχη κι ευλογία. Οι νοικοκυρές κεντούνε πάνω τους στολίδια, για το καλό της χρονιάς, της σοδειάς αλλά και την καλή υγειά στα ζώα.

 ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ να έχετε... και εύχομαι σ' όλους, αυτές τις μέρες, ν' αφήσετε τις κακοπροαίρετες σκέψεις, και να επιτρέψετε στην ψυχή σας, να νοιώσει την πραγματική σημασία, της Μεγάλης αυτής Χριστιανικής εορτής...