Αν θα χρειαζόταν να χρησιμοποιήσουμε μια λέξη, ως αιτιολογία αυτού του καθημερινού σπορ, θα λέγαμε, ο φόβος ίσως. Πλησιάζουμε τους άλλους, είτε είναι παρόντες είτε όχι, δηλαδή πραγματικά ή συμβολικά με τον φόβο της σύγκρισης, της κριτικής , της απόρριψης, της αλλαγής της κοινωνικής ταυτότητας, η απειλή και ο φόβος της απώλειας της κοινωνικής μας θέσης.
Το κουτσομπολιό αποτελεί μια αγαπημένη και πικάντικη ενασχόληση όλων, μικρών και μεγάλων, ανδρών και γυναικών, μορφωμένων ή μη. Όλοι επιθυμούν διακαώς να σχολιάσουν τους άλλους, να μάθουν σκανδαλιστικές λεπτομέρειες για το παρελθόν τους, να κάνουν κριτική για τυχόν παρασπονδίες τους. Πρόκειται λοιπόν για μια φυσική ανάγκη του ανθρώπου, για μια κοινωνική αναγκαιότητα. Μελέτες εξελικτικής ψυχολογίας υποδεικνύουν ότι, ακόμη και η ανάγκη της ομιλίας αλλά και η ανάπτυξη και η καλλιέργεια της ίδιας της γλώσσας, από τις προϊστορικές κοινωνίες μέχρι σήμερα, έχουν καλλιεργηθεί και μέσα από αυτή την ανθρώπινη αλληλεπίδραση, του να σχολιάζεις το τι κάνει ο άλλος.
Σε μικρές κοινωνίες ιδιαίτερα, ο ιδιωτικός χώρος του ατόμου καταργείται και η ζωή του γίνεται τροφή για ποικίλα σχόλια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι γυναίκες στα χωριά που κάθονται στο πλατύσκαλο των σπιτιών και σχολιάζουν κάθε περαστικό. Πράγματι, σε αυτές τις κλειστές κοινωνίες το κουτσομπολιό αποτελεί μια από τις βασικές μορφές ελέγχου της μικρής κοινωνίας, προσδιορίζοντας καθοριστικά τα όρια συμπεριφοράς στα οποία επιτρέπεται να κινείται κάθε μέλος της.
Πέρα, όμως, από την κοινωνιολογική θεώρηση του θέματος, υπάρχουν κάποια βαθύτερα ψυχολογικά αίτια που καθιστούν την ανάγκη για κουτσομπολιό αρκετά επιτακτική. Ένα βασικό στοιχείο αποτελεί η ασυνείδητη ανάγκη του ανθρώπου να κρίνει τον εαυτό του συγκρίνοντάς τον με τους άλλους. Θέλουμε να μάθουμε λεπτομέρειες για την προσωπική ζωή των άλλων προκειμένου ουσιαστικά να βαθμολογήσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό!
Παράλληλα έχουμε ανάγκη να προβάλλουμε τις δυσάρεστες πλευρές του εαυτού μας στους άλλους μην αναγνωρίζοντάς τες ως δικές μας. Το κουτσομπολιό αποτελεί μια μοναδική διέξοδο προς αυτή την κατεύθυνση. Η συμπεριφορά της φίλης ή τα χαρακτηριστικά του αντιπαθητικού συναδέλφου που σχολιάζονται και αποτελούν αντικείμενο κουτσομπολιού μπορεί να αποτελούν θέματα που απασχολούν τον ίδιο το σχολιαστή και, κυρίως, χαρακτηριστικά που διαθέτει ο ίδιος.
Μέσω του κουτσομπολιού όμως, ο ίδιος έχει τη μοναδική ευκαιρία, προβάλλοντάς τα σε κάποιον άλλον, να πει «τι κακός που είναι ο άλλος ενώ ο ίδιος δεν είναι». Παράλληλα, μέσω του κουτσομπολιού μπορεί να συζητά ανοιχτά για αυτές τις δυσάρεστες πλευρές του εαυτού του, να τις διερευνά περισσότερο μέσα από την κουβέντα, ακίνδυνα μάλιστα, καθώς, δημοσίως τουλάχιστον, φαίνεται να μην αφορούν τον ίδιο. Για παράδειγμα, λέγεται συχνά «Εγώ δεν είμαι έτσι» ή «Εγώ δεν θα φερόμουν ποτέ έτσι». Μπορεί, όμως, τελικά, να ισχύει ακριβώς το αντίθετο και ο ίδιος να διαθέτει τα ελαττώματα που προσάπτει στους άλλους αλλά δεν το συνειδητοποιεί. Το άτομο που κουτσομπολεύει μπορεί ουσιαστικά να αποτελεί τον καθρέφτη του εαυτού του.
Το εργασιακό περιβάλλον αποτελεί επίσης ένα πεδίο δράσης του κουτσομπολιού και, μάλιστα, ιδιαίτερα γόνιμο. Σχόλια επί σχολίων για τη συμπεριφορά των συναδέλφων, την προσωπική τους ζωή, τον διευθυντή ακόμα και την καθαρίστρια. Είναι γεγονός ότι το κουτσομπολιό στο χώρο εργασίας εκφράζει μια άμεση κοινωνική ανάγκη των υπαλλήλων για επαφή και εκτόνωση κατά τη διάρκεια του ωραρίου τους.
Προβλήματα σημειώνονται όταν τα σχόλια αρχίζουν και γίνονται κακόβουλα και επικρατούν υστερόβουλα σχόλια και άλλου είδους επαγγελματικές αντεκδικήσεις. Συχνά λέγεται, ότι το είδος του κουτσομπολιού που επικρατεί σε έναν εργασιακό χώρο αποτελεί το θερμόμετρο του γενικότερου κλίματος που επικρατεί σε αυτό το χώρο. Σε ένα έντονα επιθετικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον, τα υστερόβουλα σχόλια κυριαρχούν και χρησιμοποιούνται ως όπλα προκειμένου να επιλυθούν οι εκάστοτε επαγγελματικές αντιδικίες.
Διασκεδάζουμε κουτσομπολεύοντας… Μέσα στα καθημερινά άγχη ο άνθρωπος θέλει να ξεφύγει και να ασχοληθεί με κάτι ελαφρύ και έτσι κουτσομπολεύει ασύστολα. Άλλες φορές παρατηρείται ότι οι άνθρωποι κουτσομπολεύουν για να έρθουν πιο κοντά ,να δέσουν μια ανθρώπινη σχέση, να δείξουν ότι εμπιστεύονται τον απέναντί τους αφού θα του εκμυστηρευτούν το μυστικό τους, κάτι που πολλές φορές μόνο μυστικό δεν είναι.
Κάποιοι από ζήλια ,θα μεταφέρουν ότι κακόβουλο θα ακούσουν για κοινό γνωστό, γιατί έτσι αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους.
Το κουτσομπολιό επίσης, δρα περίπου ως κοινωνική περιπολία, προστατεύει την αυστηρή εφαρμογή των κανόνων συμπεριφοράς της κοινωνίας. Έτσι, μια παράτυπη, παράνομη ακόμα και εγκληματική πράξη, μπορεί να ξεφύγει από την τσιμπίδα του Νόμου. Σε αντίθεση όμως, με την ιδιωτική ζωή, δύσκολα θα μείνει, έστω και κάποια πτυχή της, κάποιο μυστικό, στο χώρο της ιδιωτικότητας.
Τέλος υπάρχει και το καλοπροαίρετο κουτσομπολιό, που δυστυχώς εκφράζεται με τον ίδιο γλωσσικό κώδικα, την ίδια λέξη. Όμως είναι μια τελείως διαφορετική συνθήκη, τη μάθηση μέσω της μίμησης προτύπων εμπειρίας των άλλων. Πώς πέτυχε αυτός και γιατί. Σ΄ αυτές τις περιπτώσεις οι λεπτομέρειες, η περιέργεια έχουν μόνο διδακτικό στόχο, ευγενή άμιλλα και όχι ανταγωνισμό.
Ελένη Χαλμαντζή - Ψυχολόγος
Ίσως, θα έπρεπε να συνειδητοποιήσουμε το κακό, που μπορεί να προκαλέσει, και να το αφήσουμε στην άκρη....
Είναι λυπηρό, να χαλούν φιλίες και παρέες, από την παρουσία του....Μπορεί να σου φανεί ακόμα πιο καταστροφικό.... όταν αντιληφθείς ότι μπορεί να καταστρέψει και να μετατρέψει, ένα παράδεισο .... σε κόλαση....
Αφιερωμένο σ' αυτούς, που το έχουν νιώσει στο πετσί τους.....
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου