ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ...ΚΙ ΟΜΩΣ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΕ ΜΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ....

«Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΜΕ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ»

    Δύναμη Ψυχής....μ’ αυτές τις δύο λέξεις θα μπορούσε κάποιος να αποτυπώσει γνωρίζοντας ανθρώπους που συμπορεύονται πάντα παράλληλα με παιδιά με ειδικές αλλά και ιδιαίτερες ανάγκες. Στα πλαίσια εκπαιδευτικών και πρακτικών δραστηριοτήτων μου καθώς γνώριζα κηδεμόνες γονείς, παιδαγωγούς, εκπαιδευτικούς που έδιναν την ψυχή τους για όλα αυτά τα άτομα ένιωθα βαθιά συγκίνηση, απέραντο σεβασμό, δύναμη...... σε πιο νεαρή ηλικία μάλιστα ένιωθα κάποιες φορές -χωρίς να το εκδηλώνω όμως- λύπη που δεν μπορούσα να την προσδιορίσω ακριβώς. Λύπη για τους ανθρώπους εκείνους που έφεραν στον κόσμο ένα παιδί που κάποιες λειτουργικότητες δεν θα είχαν την δυνατότητα να τις εξελίξουν ή λύπη για τους ίδιους τους γονείς και το συναίσθημα αυτό ήταν πιο έντονο όταν μία οικογένεια μπορεί να είχε και δύο παιδιά με «ιδιαίτερα θέματα»;.
    Γινόταν έντονη προσπάθεια μέσα μου να μην μένω σε καμία από τις δύο παραπάνω στάσεις, αλλά ευχαριστιόμουν που αυτό το δύσκολο συναίσθημα μου ερχόταν να το καλύψει ο δυναμισμός αυτών των παιδιών, η έντονη προσπάθεια που κάνουν για να καταφέρουν πράγματα που σε άλλους ανθρώπους θεωρούταν αυτονόητα, θέματα όπως η αυτοεξυπηρέτηση, η συμμετοχή σε ομαδικά παιχνίδια, η υπακοή ακόμη και σε κάποιες φορές η ανάθεση πρωτοβουλιών.
    Μιλάω για παιδιά με αυτισμό, νοητικές διαταραχές, ψυχώσεις, Asperger, σύνδρομο down, κινητικά προβλήματα, διαταραχές διαγωγής, νευρολογικές μειονεξίες, θέματα όρασης, επιληψία, αναπτυξιακές διαταραχές.....Οι γονείς αυτών των παιδιών ποικίλουν στο κατά πως βιώνουν αυτές τις καταστάσεις. Υπάρχουν αρκετοί που μέσα από την δυσκολία κινητοποιούνται, δραστηριοποιούνται, δίνουν πολλά πράγματα, συναισθηματικά, ηθικά, υλικά για το καλύτερο αυτών των παιδιών και ναι έχω γνωρίσει αρκετούς από αυτούς. Άνθρωποι με πολύ δυνατό το συναίσθημα της επιβίωσης, θετικοί και αισιόδοξοι, πυγμαλίωνες της ίδιας τους της ζωής. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν στιγμές δύσκολες, κακόκεφες με απογοήτευση και δόσεις ηττοπάθειας. Ο βασικός τους πυρήνας όμως είναι εκείνος που αντλείται από μέσα τους δίνοντας τους αισιοδοξία και απέραντη δύναμη. Υπάρχουν όμως και αρκετοί που δείχνουν με την στάση τους ότι «παραιτούνται», μπορεί να υπάρχει θυμός, απόγνωση ή να πιστεύουν ότι δεν έχουν την δύναμη για να ανταπεξέλθουν σε τέτοιες καταστάσεις. Είναι άνθρωποι όπου ζορίζονται να φροντίσουν και να αγαπήσουν τις δικές τους πλευρές, τα δικά τους κρυφά κομμάτια. Αυτοί οι άνθρωποι λοιπόν ζούνε σχεδόν πάντα με την έννοια «δεν» και ότι φοβούνται πιο πολύ αυτό και επιδιώκουν. Κάποιοι θα πουν «όταν είσαι έξω από το χορό καλά τα λες, ρώτα όμως και εμάς!!». Αυτή η πρόταση μπορεί πολύ εύκολα να γίνει βίωμα και κάποιος να μείνει μόνο σ’ αυτή και εκείνοι που προσπαθούν να τα καταφέρουν αλλά και εκείνοι που πιστεύουν ότι δεν μπορούν αγωνίζονται ο καθείς με τον τρόπο του και το βίωμα του. 
    Μία γυναίκα με δύο παιδιά το ένα με σύνδρομο down παρακινήθηκε και πολλά χρόνια πριν ενεργοποιήθηκε και δημιούργησε ένα σχολείο με παιδιά με Ειδικές ανάγκες, το οποίο λειτουργεί μέχρι και σήμερα με αρκετές δυσκολίες πολιτειακές. Υπάρχουν αρκετοί σύλλογοι γονέων παιδιών με αναπηρία στην χώρα μας που δημιουργούν με δική τους πρωτοβουλία κέντρα, χώρους συστέγασης για όλα αυτά τα παιδιά και αξίζει ένα μεγάλο μπράβο για όλη αυτή την προσπάθεια τους και την δύναμη ώστε να συνεχίζουν ακάθεκτοι στον στόχο τους. 



«ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΩ Μ’ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΔΕΝ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΩ»

    Όλοι αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται φροντίδα και στήριξη από ειδικούς φορείς ώστε παράλληλα με τα παιδιά να στηρίζονται και οι γονείς για όλο αυτό που έχουν αναθέσει να κάνουν. Τα ειδικά σχολεία και τα κέντρα ημέρας είναι κάποιες ημέρες εκεί για τα άτομα αυτά τις υπόλοιπες όμως ώρες οι γονείς ή κηδεμόνες αναλαμβάνουν έναν δύσκολο αλλά και χρονοβόρο «έργο» που το μόνο εφόδιο που χρειάζεται να έχουν για να προχωρήσουν είναι η εσώτερη δύναμη, πίστη, στήριξη από άλλους, θέληση και ευρηματικότητα. Πολλές φορές θα ακούσουμε να λένε ότι τα παρατάνε, ότι τελικά είναι πολύ δύσκολα και αρνούνται να συνεργαστούν με τους ειδικούς. Μπορεί ασυνείδητα να είναι έντονα θυμωμένοι γ’αυτό που ήρθε στην ζωή τους και ο φόβος αν και πως θα τα καταφέρουν τους αποδυναμώνει και τους κάνει να φαίνονται μικροί και ανεπαρκείς. Χρειάζεται όμως κανείς να καταλάβει ότι και αυτοί οι άνθρωποι-οι γονείς «σκληραίνουν», η λογική είναι στα φόρτε της ανασηκώνουν τα μανίκια διότι έχουν μία σταθερή και συστηματική δουλειά να εκπληρώσουν, την φροντίδα αυτών των παιδιών. Έχουν το δικαίωμα και να λυπούνται και να στεναχωριούνται, είναι συναισθήματα και χρειάζεται να τα νιώθουν, όταν πιεστούν με γνόμωνα να μην τα βιώσουν τότε είναι πιο πιθανός ο κίνδυνος να ξεσπάσουν κάποια στιγμή και το αποτέλεσμα αυτού να μην τους ικανοποιήσει και να τους μελαγχολήσει ακόμη περισσότερο.

    ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΓΟΝΕΩΝ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

    Οι γονείς αρχίζουν να έχουν χιλιάδες ερωτήματα, για την νέα αυτή τους κατάσταση. Μπερδεύονται διότι το ένα τους παιδί μεγάλωσε διαφορετικά και με το νέο μέλος κάτι που τους φαίνονταν φυσιολογικό ως προς την λειτουργικότητα του να απορούν στο πως χρειάζεται να το διαχειριστούν, ακούγοντας μία βαρυσήμαντη διάγνωση πολλές φορές δεν μπορούν να κατανοήσουν και ψάχνουν απεγνωσμένα κάποιον που θα τους διαφωτίσει και θα τους καθοδηγήσει. Αυτό που μένει και στροβιλίζει το μυαλό τους και συνθλίβει τα όνειρά τους, είναι ότι το παιδί τους είναι διαφορετικό, ότι μπορεί να μην ακούει, να μην βλέπει, ότι θα έχει νοητική υστέρηση, επιληψία, σύνδρομο DOWN , αυτισμό, ένα παιδί με αναπηρία. Παγιδευμένοι οι γονείς σε μια πραγματικότητα που μισούν και δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν, είναι δυνατό να νιώθουν την κατάσταση του παιδιού τους τιμωρία για τους ίδιους (Δ.Οικονόμου). Οι γονείς εκ των πραγμάτων «αναγκάζονται» να αποδεχθούν τη διάγνωση και στην πραγματικότητα, βιώνουν ένα οδυνηρό ξάφνιασμα. Βυθίζονται σε ένα απόλυτο κενό ήχων, κινούνται σε έναν κόσμο άχρωμο, και το μόνο που κάνουν είναι σκέψεις-σκέψεις. Τι πήγε καλά τι όχι, που έφταιξαν.... Διακατέχονται από ποικίλα συναισθήματα (άρνηση, πανικός, φόβος, ενοχή), ματαιώνουν το ρόλο τους, επιρρίπτουν ευθύνες ο ένας στον άλλον και όταν λείπει η ορθή γνώση, μπορεί να ενοχοποιηθεί ο ένας γονιός, συνήθως η μητέρα με οικτρά αποτελέσματα και για την ψυχική της ισορροπία. (Σαπχατζίδου Ε.)

    Η ανατροφή ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες στο να επιτύχουν το πλήρες δυναμικό του, χρειάζεται σκληρή δουλειά. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει ένας εύκολος τρόπος για να μεγαλώσει το παιδί με αναπηρία. Οι γονείς του παιδιού με αναπηρία χρειάζεται να έχουν ισχυρή, προσαρμοστική, και αισιόδοξη πλευρά και πολύ σημαντικό και χρήσιμο να έχουν μια τεράστια αίσθηση του χιούμορ. Τα παιδιά με αναπηρίες συχνά άδικα θεωρούνται από την κοινωνία ως ατίθασα παιδιά, το αποτέλεσμα είναι τίποτα παραπάνω από την κακή ανατροφή των παιδιών ή την έλλειψη πειθαρχίας. (Dr Bindu Chawla)

    ΨYXO-ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ: 
    Καθ 'όλη τη ζωή του παιδιού, οι γονείς μπορεί να χρειαστεί να θρηνήσουν την απώλεια ορισμένων μεγάλων και κάποιων μικρών ονείρων σχετικά με την ανατροφή των παιδιών, καθώς ενσωματώνουν νέα όνειρα και προσδοκίες. Οι γονείς των παιδιών με ειδικές ανάγκες μπορούν να δουν ότι η θλίψη είναι συχνά μέρος της δια βίου τους. Χρειάζεται χρόνος ώστε οι γονείς να μπορούν να μάθουν να αναγνωρίζουν και να προβλέπουν τα στάδια θλίψης καθώς πλησιάζουν, επιτρέποντας τους να αντιμετωπίσουν καλύτερα και με επίγνωση. Η αίσθηση της απώλειας που έρχεται με ειδικές ανάγκες ως προς την ανατροφή των παιδιών είναι πολύ πραγματική. Οι οικογένειες των παιδιών με αναπηρίες αντιμετωπίζουν μια ποικιλία από συναισθήματα, αντιδράσεις και απαντήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να αλλάξουν τη ζωή τους. Επωμίζονται τη βαριά ευθύνη να οδηγήσουν αυτό το παιδί στη ζωή, και να το αγαπήσουν μπαίνουν αυτόματα στην διαδικασία να ενσωματωθούν όλα τους τα όνειρα πριν από τον ερχομό του παιδιού και αυτό αλλά και μετά (Farber 1975, Murray 1980)
    To 1969, η Elisabeth Kubler-Ross προσδιόρισε πέντε στάδια του πένθους. Είναι μια προσωρινή κατάσταση που έρχεται και φεύγει από μόνη της. Οι γονείς οι οποίοι έχουν βιώσει πένθος έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να αντιμετωπίσουν και να βοηθήσουν το παιδί τους και τις οικογένειές τους. Το πρώτο στάδιο είναι συνήθως άρνηση. Οι γονείς προσπαθούν να αρνηθούν να αποδεχθούν πλήρως τι συμβαίνει. Μένοντας στην άρνηση μπορεί να είναι ένας τρόπος αποφυγής της ευθύνης, καθώς και οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές. Το άγχος είναι μια άλλη κατάσταση θλίψης. Η αγωνία και ο πόνος που προκαλεί συχνά προειδοποιεί τους γονείς ότι πρόκειται να βιώσουν την αλλαγή. Επόμενη είναι η ενοχή. Οι περισσότεροι γονείς κατηγορούν τον εαυτό τους. Ξεκινούν με το ερώτημα «Γιατί σε μένα;» Η ενοχή μπορεί να παραλύσει, αλλά μπορεί να παρακινήσει τους γονείς να βρουν μια νέα κατανόηση της κατάστασης. Το στάδιο θυμός μπορεί να είναι πολύ ισχυρός που να ακινητοποιεί το άτομο και να μην μπορεί να ανταποκριθεί σχεδόν καθόλου σε άλλα συναισθήματα κυρίως αισιόδοξα και ελπιδοφόρα. Ο θυμός είναι μια μορφή πόνου και μερικές φορές μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να δημιουργήσουν να αλλάξουν ή να τους παρακινήσει να προσφύγουν ακόμα και στη δικαιοσύνη. Η κατάθλιψη εμφανίζεται όταν οι γονείς βιώνουν βαθιά θλίψη. Η κατάθλιψη είναι ο θυμός προς την εσωστρέφεια. Σηματοδοτεί την αρχή της αναγνώρισης της κατάστασης. Αναγνώριση συμβαίνει όταν οι γονείς γνωρίζουν το πώς αισθάνονται για την απώλεια τους. Αυτό σημαίνει ότι οι γονείς σέβονται τις περιστάσεις ως πραγματικότητα. Σ’ αυτή την φάση οι άνθρωποι μετακινούνται προς τα εμπρός. Αποτελούν νέες ιδέες και αναλαμβάνουν μεγαλύτερη ευθύνη για ό, τι χρειάζεται να γίνει παρά τον πόνο τους. 
    Οι γονείς (το ζευγάρι) μπορεί να περνά τις συζυγικές συγκρούσεις, με συναισθηματική ανισορροπία και αυτο-αντεγκλήσεις. Πολλοί γονείς έχουν αντιδράσει με την αναπηρία με προσαρμοστικό φόβο για συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης των δικών τους παιδιών. (Dr Bindu Chawla) Παιδιά με ειδικές ανάγκες κάθε πάθησης έχουν διπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν διαταραχές της ψυχικής υγείας σε σύγκριση με τα υγιή παιδιά, και τρεις φορές τον κίνδυνο εάν έχουν ένα συνοδευτικό αναπηρίας. Για όλα τα παιδιά με αναπηρίες, περιορισμούς στην εκπαίδευση, η κινητικότητα και η επικοινωνία αποτελούν τους πιο σημαντικούς περιορισμούς των καθημερινών δραστηριοτήτων. Ο ρόλος τους περιστοιχίζεται βοηθώντας το παιδί να γίνει ένα αξιόλογο μέλος της κοινότητας, περιμένουν ένα παιδί να μάθει τους κατάλληλα κοινωνικούς κανόνες συμπεριφοράς.(Barton, 1996) Αυτοί οι γονείς χρειάζονται υποστήριξη και επίτευξη για περισσότερο θετικό τρόπο σκέψης ως προς το παιδί, η αναπηρία τους δεν είναι τραγωδία, μπορεί να είναι μία ευκαιρία να βγουν δυναμικά κομμάτια με όρεξη για ζωή και δημιουργία.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
    Ίδρυμα στρατηγικής αντιμετώπισης. 1. Επεξηγηματική εργασία είναι η αναζήτηση πληροφοριών και συμβουλών σχετικά με την αναπηρία. 2. Ανακαλύπτοντας για το παιδί. Οι γονείς προσπάθησαν να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερο. 3. Αξιολόγηση στρατηγικές του παρελθόντος. Οι γονείς κοιτούν πίσω στις στρατηγικές που είχαν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν και αξιολογούν τις επιπτώσεις των ενεργειών τους. 4. Συγκρίνοντας και την ενσωμάτωση των πληροφοριών, οι γονείς σε σχέση με τις πληροφορίες τους, τις γνώσεις του παιδιού τους. 
    Βασικές στρατηγικές εργασίας. Οι γονείς συνειδητά επιχειρούν να ρυθμίσουν τους τρόπους σκέψης σε σχέση με την αναπηρία του παιδιού τους βοηθά να διατηρήσουν τα συναισθήματα και συμπεριφορές τους. 1. Ο διαχωρισμός από την αναπηρία ενός παιδιού. 2. Να σκέφτονται θετικά και να αναγνωρίζουν τις δικές τους ικανότητες αντιμετώπισης. 3. Να διατηρούν μια χρήσιμη εστίαση. Αυτό σημαίνει επικέντρωση στο "μία μέρα τη φορά». 4. Η διατήρηση των προσδοκιών τους να είναι ρεαλιστική. 
Χωρητικότητα στρατηγικής εργασίας. 1. Διευθύνουν άλλες δραστηριότητες. 2. Εκμάθηση δεξιοτήτων. 3. Δουλεύοντας στο μαζί. 4. Χρησιμοποιώντας την κοινωνική υποστήριξη. 
Οι οικογένειες έχουν μάθει να εφαρμόζουν αποτελεσματικά τις στρατηγικές και τις τεχνικές που ταιριάζουν καλύτερα στους στόχους των οικογενειών τους . (Olsen, Γ., Fuller, ML, 2007). Ένα κοινωνικό μοντέλο μάθησης εστιάζει στην οικογένεια ως ένα σύστημα με τα πρότυπα της οικογένειας αλληλεπιδράσεις, που θεωρούνται ως maladaptive ή προσαρμοστική (Grusec, 1992). 

    ΣΥΓΧΥΣΗ

    Αντιδράσεις όπως ντροπή και θυμός, δημιουργούν αμθυθιμικά συναισθήματα σε αρκετούς γονείς, μέσα τους αλληλοσυγκρούονται προκαλώντας συναισθήματα όπως απογοήτευσης, άγχος, και λύπη. Η αμφιταλάντευση αυτών των συναισθημάτων εμποδίζει αρκετά τον γονέα να χρησιμοποιήσει σωστά τις δυνάμεις του αναπτύσσοντας στρατηγικές που θα του επιτρέπουν να αντιμετωπίσει ικανοποιητικά την νέα κατάσταση. Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες συμπεριφοράς λοιπόν:
• Ανοιχτή απόρριψη
• Υποσυνείδητη απόρριψη
• Υπερπροστατευτική απόρριψη
• Ασταθής συμπεριφορά

    Με ανάμικτα συναισθήματα ενοχής, τύψεις και αγάπης απορρίπτουν συχνά υποσεινήδητα το παιδί τους αρνούμενοι οποιαδήποτε ειδική βοήθεια τους προσφέρεται για την αποδοχή και κατανόηση του προβλήματος. Υπάρχουν περιπτώσεις γονέων που αρνούνται τόσο πολύ να δεχτούν βοήθεια που προτιμούν να κρατούν τα παιδιά τους μακριά από χώρους και σχολεία που θα τα βοηθήσουν θα τα εξελίσσουν και τα ωθούν να ζουν και εκείνα το μοιραίο, έτσι όπως το έχουν ονομάσει. Υπάρχουν παιδιά που βγαίνουν έξω από το σπίτι τους σε μεγάλη ηλικία μπορεί και έφηβοι. Ας φανταστεί κάποιος πόσο δρόμο και προσπάθεια χρειάζεται αυτό το πλάσμα να ενταχθεί και να αρχίσει σιγά-σιγά και βήμα-βήμα να εντρυφύεται σε κάτι ξένο και πρωτόγνωρο. Παιδιά με ηλικία 15-16 που δεν έχουν «δουλευτεί» καθόλου πηγαίνοντας σε ένα χώρο φροντίδας και στήριξης η απόδοση τους είναι σχεδόν μικρότερη και από ένα παιδί νηπιακής ηλικίας!!!

Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΑΜΕΑ
    Ο Γ. αναφέρει την προσωπική του εμπειρία: «Πολλοί από τους συνανθρώπους μου, δεν εννοούν να επικοινωνήσουν κατευθείαν μ’ εμένα, αλλά προτιμούν να μιλούν σε μένα ή για μένα μέσω άλλων ανθρώπων. Δηλαδή επικοινωνούν δύο ‘άσχετοι για λογαριασμό ενός τρίτου, που παρευρίσκεται στην κουβέντα που γίνεται γ’ αυτόν». Τα άτομα αυτά νιώθουν ότι εξαρτώνται πλήρως από τους συνοδούς τους κάτι που αν δεν χειριστεί σωστά μπορεί να τους δημιουργεί ανημπόρια και έντονη θλίψη. Είναι πραγματικότητα ότι πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται στο πως να φερθούν σε ένα άτομο με ΑΜΕΑ. Η αβεβαιότητα, η αστάθεια, αδιακρισία, αλλά και η αμηχανία που χαρακτηρίζει συχνά την συμπεριφορά τους μπορεί να αποδοθεί στην έλλειψη εμπειρίας όσον αφορά στην επικοινωνία και στην επαφή με τους ανάπηρους επειδή ακριβώς η συμμετοχή των τελευταίων στην ζωή της κοινότητας εξακολουθεί να είναι περιορισμένη (Πολυχρονοπούλου Σ.). Σήμερα παρατηρώντας τους ανθρώπους μπορεί πολύ εύκολα κάποιος να διαπιστώσει ότι ένα μεγάλο μέρος των πολιτών προσπαθούν και με διακριτικό τρόπο να είναι δίπλα στα άτομα με ΑΜΕΑ, αλλά όμως ακόμη είναι μόνο μία μερίδα ατόμων αυτή. Έρευνα που βασίστηκε σε συνέντευξη αναπήρων αποκαλύπτει τέσσερις τρόπους με τους οποίους οι πολίτες παραβιάζουν τα δικαιώματα των ΑΜΕΑ (N. Weinberg, 1982)
• Παρατεταμένο κοίταγμα
• Αδιάκριτες ερωτήσεις
• Αυτόκλητη βοήθεια
• Ταπείνωση σε δημόσιους χώρους

Αδιάκριτες ερωτήσεις:
• «Ποιος σε πλένει;»
• «Έχεις φίλο/η;»
• «Μπορείς να κάνεις παιδιά;»
• «Σου άφησαν οι γονείς σου καμιά περιουσία;»
• «Παίρνεις χρήματα από την πρόνοια;»
• «Είσαι τελείως τυφλός;»
• «Γεννήθηκες έτσι ή σου συνέβη κάτι μετά;»
• «Έχεις και άλλη αναπηρία;»
• «Μήπως έφταιξαν οι γονείς σου;» κα.

ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΜΕ ΑΜΕΑ
    Το πρόβλημα εμφανίζεται έντονα στην ελληνική πραγματικότητα στο βαθμό που το εκπαιδευτικό σύστημα δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στις ανάγκες του παιδιού για την ανάπτυξη των ικανοτήτων του και για ανεξαρτητοποίηση. Συνήθη προβλήματα που επισημαίνονται από τους γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες είναι:
1)Εάν το παιδί θα φοιτήσει ή όχι στην ειδική εκπαίδευση και σε ποια κριτήρια θα στηρίξουν αυτή την απόφαση.
2)Οι δυσκολίες πρόσβασης των παιδιών στο ειδικό σχολείο λόγω μεγάλης απόστασης ή έλλειψης μέσων μετακίνησης και
3)η απογοήτευση που δοκιμάζουν οι γονείς και τα παιδιά με ειδικές ανάγκες από τους γονείς παιδιών των συστεγαζόμενων κανονικών σχολείων (Ματινοπούλου, 1990).

    Βασικό αίτημα της ειδικής αγωγής σήμερα είναι η ανάπτυξη μιας συνεργατικής σχέσης ανάμεσα στο σχολείο και την οικογένεια. Όταν αναφερόμαστε σε «σχέση συνεργασίας», εννοούμε το μοίρασμα και την ισοδυναμία εξειδικευμένων γνώσεων και εμπειριών ανάμεσα σε γονείς, ειδικούς και δασκάλους. Τα χαρακτηριστικά αυτού του είδους συνεργατικής σχέσης εμπεριέχουν:
- ενεργή συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και στην εφαρμογή από όλα τα μέλη,
- ισοδυναμία και ισότητα ρόλων,
- αποδοχή και συνεισφορά σε όλες τις υπηρεσίες,
- μοίρασμα ευθυνών, αρμοδιοτήτων και δικαιωμάτων.
    Μία παραγωγική σχέση μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών παρέχει στο παιδί με ειδικές ανάγκες:
- μεγαλύτερη συνέπεια και σταθερότητα στους δύο πιο σημαντικούς χώρους, στους οποίους ζει και αναπτύσσεται: σχολείο - σπίτι,
- συναισθηματική ασφάλεια και σταθερότητα εκ μέρους των σημαντικών άλλων,
- αυξημένες ευκαιρίες για μάθηση, οι οποίες ξεκινούν στο σχολείο και ολοκληρώνονται στο σπίτι,
- πρόσβαση σε περισσότερες πηγές και υπηρεσίες.
    Η συνεργασία μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σχολικής πρακτικής. Τα βασικά οφέλη που αποκομίζει ο εκπαιδευτικός από τη συνεργασία του με τους γονείς είναι:
- μεγαλύτερη κατανόηση των αναγκών του παιδιού, αλλά και των αναγκών και επιθυμιών των γονέων,
- συλλογή πληροφοριών που βοηθούν στην καλύτερη προσαρμογή του προγράμματος στις ιδιαίτερες ανάγκες του μαθητή,
- πρόσβαση σε μια ευρεία κλίμακα κοινωνικών ενισχυτών, που παρέχονται από τους γονείς,
- αύξηση των ευκαιριών για ενίσχυση κατάλληλων συμπεριφορών του παιδιού μέσα και έξω από το σχολείο,
- στήριξη του εκπαιδευτικού έργου από τους ίδιους τους γονείς .
    Τα οφέλη που αποκομίζει η οικογένεια είναι:
- ενημέρωση και πληροφόρηση για την πορεία του παιδιού με ειδικές ανάγκες,
- συμβουλευτική και ψυχολογική στήριξη,
- πρακτική βοήθεια που θα βοηθήσει ουσιαστικά και πρακτικά το παιδί με ειδικές ανάγκες.

(από Δήμητρα Βαϊτσου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας BSc Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία)

Γιατί για τέτοιου είδους θέματα, δεν χρειάζονται προσωπικές γνώμες και απόψεις.... Πρέπει να ακούμε και να καθοδηγούμαστε μόνο από ειδικούς... Εμείς πρέπει να ευαισθητοποιούμαστε και να υπάρχουμε πάντα εκεί.

"ΑΓΑΠΗ" με τον σωστό τρόπο...

Η αγάπη δε χρειάζεται να πληγώνει, δυστυχώς όμως φαίνεται ότι σε μερικές περιπτώσεις αυτό ακριβώς κάνει. Όταν ακούμε τραγούδια αγάπης, το κεντρικό θέμα τους είναι συνήθως η ανεκπλήρωτη αγάπη. Κάποιος που έφυγε, που απάτησε, που υποσχέθηκε και δεν τήρησε τις υποσχέσεις του, που ζήλεψε ή έκανε τον άλλον να ζηλέψει, θυελλώδη συναισθήματα, προδοσίες, λύπη, μοναξιά.

 Η αγάπη είναι τόσο έντονα θετικό συναίσθημα από μόνη της, που ίσως τελικά είναι αναπόφευκτο να φέρνει και κάποιον πόνο σε ορισμένες περιπτώσεις. Κατά κάποιον τρόπο πρόκειται για το νόμο της φύσης σχετικά με τα αντίθετα: για κάθε δύναμη υπάρχει και μια ίση αλλά αντίθετη δύναμη, η οποία εξισορροπεί την πρώτη.


Για κάθε περίπτωση όπου η αγάπη ανυψώνει τον άνθρωπο στα ουράνια, υπάρχει και ο νόμος τη βαρύτητας που τον προσγειώνει στη γη, άλλοτε με απότομη πτώση και άλλοτε με μια ανάλαφρη, σταθερή πορεία προσγείωσης.

Το πάθος

Το πάθος είναι μια πολύχρωμη πεταλούδα που πετάει ελεύθερη στον αέρα, ανεβαίνει στα ουράνια, αλλά δύσκολα φυλακίζεται στο δίχτυ. Το πάθος είναι μια κατάσταση τεράστιας ψυχικής απόλαυσης. Ενδυναμώνει την ψυχή, συναρπάζει, ενθουσιάζει, ερεθίζει, εντυπωσιάζει.

Οι άνθρωποι θυμούνται την πρώτη τους αγάπη και το καρδιοχτύπι που συνδέεται με αυτή. Σε μια μακροχρόνια σχέση οι άνθρωποι θυμούνται με λαχτάρα το πρώτο τους ραντεβού. Η πρώτη αγάπη και το πάθος του πρώτου ραντεβού μιας σχέσης ξεκλειδώνουν συναισθήματα που μπορεί να ήταν ξεχασμένα για καιρό: ψυχική ευφορία, γαλήνη, τρυφερότητα, διέγερση, ζήλεια, ενθουσιασμό, τέλεια ένωση, και η λίστα συνεχίζεται.

Το πάθος είναι μια γλυκιά αναισθησία που τυφλώνει τον άνθρωπο σε κάθε τι που μπορεί να παρέμβει ανάμεσα στον ίδιο και το αντικείμενο του πάθους του. Η αγάπη, στη σκηνή του πάθους, έχει μια τεράστια δύναμη εκείνη τη στιγμή, που μπορεί να ξεπεράσει το κάθε τι.

Όταν η κρίση αντικαθίσταται με μια γερή δόση πάθους, τότε οι άνθρωποι έχουν την τάση να παίρνουν αποφάσεις διαφορετικές από αυτές που θα έπαιρναν συνήθως.

Ο άντρας ή η γυναίκα που λειτουργεί με βάση το πάθος και λιγότερο τη λογική εμπλέκεται σε μια σχέση με ένα άτομο που είναι παντρεμένο ή με κάποιον άλλο τρόπο μη διαθέσιμο. Κάνει σχέση ή ακόμα και παντρεύεται ένα άτομο με το οποίο αντιλαμβάνεται ότι έχει μεγάλες διαφορές, αλλά ελπίζει ότι αυτές θα εξομαλυνθούν με το πέρασμα του χρόνου (κάτι που δε γίνεται και οδηγεί σε άλλα προβλήματα).

Όταν το πάθος εξατμίζεται, όπως συμβαίνει πάντα, τότε τα πράγματα, τα ελαττώματα, οι αδυναμίες, τα προβλήματα εμφανίζονται στι πραγματικές τους διαστάσεις.

Αυτή η συνειδητοποίηση οδηγεί σε χωρισμό. Το άτομο πληγώνεται. Η αίσθηση που έχει είναι ότι δεν αγαπήθηκε, ότι δεν πήρε όσα έδωσε. Τότε φαίνεται ότι η αγάπη πληγώνει.

 Τι είναι αυτό που πληγώνει;

Η αλήθεια είναι ότι δεν πρόκειται για την αγάπη καθ’ αυτή που πληγώνει, αλλά για το ότι το άτομο παύει να είναι ερωτευμένο και απομακρύνεται, προξενώντας στον σύντροφό του στεναχώρια.

Και όσο πιο ερωτευμένος είναι κανείς, όσο μεγαλύτερο πάθος έχει, τόσο μεγαλύτερη και πιο απότομη είναι η πτώση του. Ένας χωρισμός, διαζύγιο, θάνατος ή εγκατάλειψη είναι από τις πιο οδυνηρές εμπειρίες, επειδή μας λείπει η αγάπη τόσο πολύ.

Τι χρειαζόμαστε στη ζωή;

Δυο βασικά πράγματα που χρειαζόμαστε στη ζωή είναι:

α) να μην είμαστε ή να μην αισθανόμαστε μόνοι και

β) να αισθανόμαστε ότι οι άλλοι μας εκτιμούν και μας αγαπούν γι’ αυτό που είμαστε.

Η αγάπη μας φέρνει κοντά, ενώ η μοναξιά μας υπενθυμίζει ότι κάτι μας λείπει στη ζωή. Έτσι, όταν υπάρχει μονόπλευρη αγάπη, δηλαδή όταν κάποιος αγαπάει ένα άλλο άτομο που δεν ανταποκρίνεται, στην πραγματικότητα έχει τόση ανάγκη ν’ αγαπηθεί και να μην είναι μόνος, που διαλέγει το λάθος ‘αντικείμενο’ και δεν μπορεί να το αφήσει για κάτι πιο ταιριαστό.

Συχνά οι άνθρωποι ψάχνουν την ψυχική ικανοποίηση μέσα από την αγάπη των άλλων, ενώ το μόνο που έχουν να κάνουν είναι καταρχήν ν’ αγαπήσουν τον εαυτό τους.

Ν’ αγαπάς και να μην αγαπιέσαι…

Το άτομο που βρίσκεται στη δυσάρεστη θέση ν’ αγαπάει χωρίς ανταπόκριση, είτε εισπράττει πλήρη άρνηση και αδιαφορία από τον άλλον, είτε πρέπει να αρκεστεί στο ότι ο άλλος του προσφέρει μόνο τη φιλία του.

Όσο ο έρωτας του ενός φουντώνει, τόσο η ερωτική αδιαφορία του άλλου γίνεται εμφανέστερη και γι’ αυτό πληγώνει περισσότερο. Κι επειδή πρόκειται για παγκόσμιο φαινόμενο, που λίγο-πολύ καθένας έχει την εμπειρία του, γι’ αυτό το λόγο και η αγάπη χωρίς ανταπόκριση αποτελεί βασικό θέμα πολλών ταινιών και τραγουδιών.

Όταν η αγάπη υπάρχει μόνο από τη μία πλευρά και το άτομο αυτό καταφέρει με κάποιον τρόπο να πείσει ή να αναγκάσει το άλλο άτομο που δεν ανταποκρίνεται να δημιουργήσουν μια σχέση έστω και δοκιμαστικά, το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό, γιατί οδηγεί στην εγκατάλειψη και τη στεναχώρια.

Η συνταγή της μιζέριας

Πέρα από την αγάπη χωρίς ανταπόκριση, υπάρχουν και πολλά άλλα συναισθήματα που αναμειγνύονται σε αυτή την κατάσταση. Υπάρχει πάθος, που γίνεται έμμονη ιδέα με το άλλο άτομο που δεν ανταποκρίνεται.

Σε αυτό προσθέτουμε τις ανεκπλήρωτες προσδοκίες, τα όνειρα, τη φαντασίωση ότι κάτι θα μπορούσε να γίνει ξαφνικά και να αλλάξει την κατάσταση. Και βέβαια, το συναίσθημα της απόρριψης από το άλλο άτομο είναι παρόν και έντονο.

Υπάρχει ζήλεια, αυτολύπηση και, βέβαια, η αίσθηση του ανεκπλήρωτου. Το όλο συναισθηματικό μείγμα είναι η συνταγή για να νιώθει κανείς μίζερα και χωρίς ελπίδα.

Όταν μάλιστα το άτομο που δεν ανταποκρίνεται στην αγάπη του άλλου δεν λέει ξεκάθαρα ότι δεν ενδιαφέρεται ή όταν είναι φιλικό και ευγενικό, χωρίς περαιτέρω ερωτικές προθέσεις, τότε δημιουργεί ψεύτικες ελπίδες στον ερωτευμένο καθώς και εξάρτηση.

Και όταν ξεκαθαριστεί κάποια στιγμή ότι η στάση του είναι καθαρά φιλική, το άτομο που ήταν ερωτευμένο χωρίς ανταπόκριση αισθάνεται ότι γκρεμίζεται από την κορυφή του πύργου των ονείρων και των επιθυμιών του και προσγειώνεται με τα μούτρα στη σκληρή πραγματικότητα.

Σύμφωνα με το μοντέλο της συμπεριφορικής ψυχολογίας, ο λόγος που η ευγενική και φιλική συμπεριφορά αυτού που δεν είναι ερωτευμένος προς τον ερωτευμένο του γίνεται έμμονη ιδέα και του προκαλεί εξάρτηση είναι επειδή πρόκειται για επιβράβευση των προσδοκιών του ερωτευμένου.

Και όσο πιο πολύ επιβραβεύουμε μια συμπεριφορά, σε τυχαία χρονικά διαστήματα, τόσο περισσότερη εξάρτηση δημιουργούμε. Έτσι δημιουργούνται οι φρούδες ελπίδες και στη συνέχεια έρχεται ο ψυχικός πόνος.

Τι μπορεί να γίνει

Αν είστε στη θέση του ατόμου που δεν ανταποκρίνεστε στα αισθήματα που εκφράζει για σας κάποιος άλλος, θα πρέπει να είστε εντελώς ξεκάθαροι και ειλικρινείς με το άλλο άτομο. Η επικοινωνία είναι το κλειδί της επιτυχίας, ώστε ούτε το άλλο άτομο να αισθανθεί συντετριμμένο ούτε εσείς να έχετε τύψεις.

Το σημαντικότερο είναι να πει κανείς ξεκάθαρα – χωρίς να είναι ανελέητος – ότι δεν ενδιαφέρεται και να λήξει το ζήτημα εκεί. Το να χρυσώσει κανείς το χάπι, να αφήσει να εννοηθεί ότι κάτι θα μπορούσε να γίνει και να πει το ‘όχι, αλλά ίσως..’, αφήνοντας ψεύτικες προσδοκίες δεν είναι καλή τακτική, μια που διαιωνίζει το πρόβλημα και θα προκαλέσει δυσάρεστες καταστάσεις.

Αν είστε στη θέση του ατόμου που αγαπά χωρίς ανταπόκριση, θα πρέπει να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας στο πώς βλέπετε και αντιμετωπίζετε τα πράγματα. Η απόρριψη από ένα άτομο δε σημαίνει ότι είστε καταδικασμένοι σε μόνιμη αποτυχία.

Το να γίνει σκοπός της ζωής σας το να κατακτήσετε αυτό το άτομο ή το να σας γίνει έμμονη ιδέα και να σκέφτεστε διαρκώς όλες τις πτυχές του ζητήματος ή να το αναλύετε σε βάθος και πλάτος ούτε αυτό ωφελεί.

Μπορείτε να ομολογήσετε ειλικρινά στον εαυτό σας ότι ερωτευτήκατε, ότι κάνατε λάθος επιλογή ατόμου, ότι παρασυρθήκατε και ότι πιθανότατα είναι ο πληγωμένος σας εγωισμός που δε σας αφήνει να ξεκολλήσετε.

Αν μπορέσετε ν’ αντιληφθείτε ότι από τη στιγμή που ο άλλος δε σας θέλει αυτό σημαίνει αυτομάτως ότι δεν είναι αρκετά καλός για σας και ότι θα υπάρξει κάποιο άλλο άτομο να ερωτευθείτε και να σας ερωτευθεί στη συνέχεια, τότε θα σας είναι πολύ πιο εύκολο ν’ αφήσετε πίσω σας τον έρωτα χωρίς ανταπόκριση.

Κι έπειτα, θα πρέπει να θυμάστε ότι δεν είστε το μόνο άτομο στον κόσμο που του συνέβη κάτι τέτοιο, μια που αυτή η κατάσταση είναι πάρα πολύ συχνή, στην αληθινή ζωή και στον κινηματογράφο, και ότι το ‘happy ending’, το αίσιο τέλος έρχεται, ίσως όχι με τη μορφή και τον άνθρωπο που θα θέλατε εκείνη τη στιγμή, αλλά έρχεται!

(της: Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια)

Ελλάδα Χειμώνα - Καλοκαίρι... ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ανταποκρινόμενη στην διεθνή τάση για διεύρυνση και διαφοροποίηση του τουριστικού της προϊόντος, τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα προσφέρει ελκυστικά πακέτα και υπηρεσίες εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Με την βοήθεια σημαντικών κρατικών επενδυτικών κινήτρων οι επιχειρηματίες δημιουργούν υποδομές και υπηρεσίες σχετικές με τον τουρισμό υγείας, τον θρησκευτικό τουρισμό, τον γαστρονομικό τουρισμό, τον αθλητικό τουρισμό και τον οικοτουρισμό και αγροτοτουρισμό.

Σύμφωνα με  πρόσφατες έρευνες, ένα σημαντικό ποσοστό (άνω του 25%) ευκατάστατων με υψηλό μορφωτικό επίπεδο Ευρωπαίων ταξιδιωτών αναζητούν πρωτότυπες βιωματικές εμπειρίες και τουριστικές υπηρεσίες πέρα από το τρίπτυχο ήλιος, θάλασσα, φιλοξενία.

Η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει πληθώρα τέτοιων εμπειριών εκμεταλλευόμενη την ποικιλότητα των τοπίων της, τους φυσικούς της πόρους, τον πολιτισμικό και ιστορικό της πλούτο, καθώς και την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμά της. Όλα τα προηγούμενα, συνδυασμένα με νεωτεριστική επιχειρηματικότητα, μπορούν να αναδείξουν πρωτότυπες κερδοφόρες επενδυτικές ευκαιρίες.

Πλεονέκτημα των εναλλακτικών μορφών τουρισμού είναι η δυνατότητα τους να προσελκύουν τουρίστες καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια σταθερή πηγή εσόδων και απασχόλησης.

Πλεονεκτήματα Επένδυσης στον Εναλλακτικό Τουρισμό
• Ποικίλο φυσικό περιβάλλον εξαιρετικής ομορφιάς
• Αυξανόμενη ζήτηση για νέες τουριστικές εμπειρίες οδηγούν σε ευοίωνες προοπτικές ανάπτυξης
• Εξαιρετικός πολιτισμικός και ιστορικός πλούτος
• Αναπτυγμένη υφιστάμενη τουριστική υποδομή η οποία μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά και να υποστηρίξει προϊόντα εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
• Ελλάδα: Ένας παγκοσμίως αναγνωρίσιμος προορισμός

Στόχος της Τουριστικής Στρατηγικής της χώρας μας είναι να μετατρέψει τον πλούτο των πόρων της σε πρότυπα, μοναδικά τουριστικά προϊόντα με την σύμπραξη Ελλήνων και ξένων επενδυτών.

Προκειμένου να εξυπηρετήσει την στρατηγική της αυτή, η Ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει ως προτεραιότητά της  και ενθαρρύνει την ανάπτυξη τουριστικής υποδομής νέων μορφών εναλλακτικού τουρισμού οι οποίες συμπληρώνουν το παραδοσιακό τουριστικό προϊόν της χώρας. Η Ελλάδα προσελκύει ετησίως περισσότερους από 17 εκατομμύρια επισκέπτες.

Οικοτουρισμός 
Η Ελλάδα με τα μαγευτικά τοπία της και ένα πλήθος μοναδικών οικοσυστημάτων όπως οι προστατευόμενες περιοχές Ramsar, αγροτικά τοπία, επιβλητικά βουνά και αμόλυντα ποτάμια, παρέχει μοναδικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη  οικοτουριστικών εμπειριών. Αυτή η ραγδαία αυξανόμενη, αγορά υπόσχεται σημαντικές αποδόσεις και υποστηρίζεται αμέριστα από την Ελληνική κυβέρνηση με την παροχή ελκυστικών κινήτρων.

Αθλητικός Τουρισμός
Ο τόπος που έφερε στον κόσμο τους Ολυμπιακούς Αγώνες και το 2004, διοργάνωσε από τους πιο επιτυχημένους Ολυμπιακούς Αγώνες στα χρονικά, είναι ιδανικός για την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού. Από ιστιοπλοΐα και εξερεύνηση σπηλαίων, μέχρι οδοιπορία και αλεξίπτωτο πλαγιάς, η Ελλάδα είναι σε θέση να προσελκύσει λάτρεις των σπορ από όλο τον κόσμο, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να ασχοληθούν με ποικίλες δραστηριότητες, ενώ παράλληλα θα απολαμβάνουν τα φυσικά θέλγητρα της χώρας, από θεαματικά τοπία μέχρι μαγευτικές παραλίες.
Επιτυχή Παραδείγματα
Το Euroleague Final 4 Athens 2007
Το 2009 Athens CSI2*-W (Equestrian) international
Το WRC Acropolis Rally of Greece (ετήσιο)
Το Athens Grand Prix Tsiklitiria (εντάσσεται στο πλαίσιο του IAAF Grand Prix)
Η ετήσια Aegean Regatta

Τουρισμός Υγείας
Η Ελλάδα φημίζεται για τους άριστους γιατρούς της και τους επαγγελματίες υγείας, που σπουδάζουν και εξειδικεύονται σε μερικά από τα καλύτερα πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Βορείου Αμερικής. Το γεγονός αυτό αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα για τη χώρα, καθώς οι ασθενείς ανακαλύπτουν τα οφέλη της ιατρικής φροντίδας σε χώρους όπου η εξειδίκευση συνδυάζεται με την εξοικονόμηση εξόδων και ένα ελκυστικό περιβάλλον ανάρρωσης. Ο Οργανισμός Παγκόσμιας Υγείας κατατάσσει το σύστημα υγείας της Ελλάδας στη 14η θέση μεταξύ 191 χωρών παγκοσμίως.

Η πλαστική χειρουργική, τα κέντρα αποτοξίνωσης, οι κλινικές γονιμότητας και η αιμοκάθαρση σε ευχάριστο περιβάλλον είναι από τους τομείς που γνωρίζουν επιτυχία στον τομέα του τουρισμού υγείας. Μία από τις πιο ελκυστικές πλευρές της θεραπευτικής αγωγής στην Ελλάδα είναι η δυνατότητα ανάρρωσης σε ένα πανέμορφο περιβάλλον απολαμβάνοντας την ελληνική φιλοξενία.

Θρησκευτικός Τουρισμός
Η θρησκευτική κληρονομιά της Ελλάδας προσελκύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι επισκέπτονται εκκλησίες και μοναστήρια σε όλη τη χώρα που συχνά βρίσκονται σε περιοχές με εξαιρετικά τοπία. Ο θρησκευτικός τουρισμός συνδυάζει πνευματικά, πολιτισμικά και ιστορικά θέματα και παράλληλα αναδεικνύει την εθνική ταυτότητα της Ελλάδας. Εκτός από τα ταξίδια σε Χριστιανικά Ορθόδοξα μοναστήρια, όπως του Όρους Άθως και των Μετεώρων, οι επισκέπτες έρχονται στην Ελλάδα για να θαυμάσουν και να μελετήσουν τα μοναδικά Βυζαντινά και μετα-Βυζαντινά αριστουργήματα, όπως εικόνες και εικονογραφίες, μωσαϊκά, τοιχογραφίες και ιερά. Τόποι θρησκευτικής λατρείας, από μικρές εκκλησίες σε νησιά έως επιβλητικοί ναοί, αποτελούν θρησκευτική κληρονομιά αιώνων, της οποίας ο πλούτος χαίρει ευρέος σεβασμού.
Για παράδειγμα, χιλιάδες επισκέπτες συρρέουν στο νησί της Πάτμου, προκειμένου να επισκεφθούν το Σπήλαιο της Αποκάλυψης, όπου λέγεται ότι ο Άγιος Ιωάννης, ο Θεολόγος, έγραψε την “Αποκάλυψη”. Τέτοιες εμπειρίες συμπληρώνουν πιο δημοφιλείς και παραδοσιακές μορφές τουρισμού και προσφέρουν μοναδικές ευκαιρίες σε όλη την Ελλάδα.

Αγροτουρισμός
Ο αγροτουρισμός εξελίσσεται σε έναν από τους πιο δυναμικούς τομείς της αγοράς του εναλλακτικού τουρισμού, καθώς οι επισκέπτες σε όλο τον κόσμο εκδηλώνουν ενδιαφέρον για την αειφόρο ανάπτυξη και τις οικολογικές πρακτικές. Ο αγροτουρισμός, βασισμένος στις αγροτικές περιοχές και στον αγροτικό τρόπο ζωής, επικεντρώνεται στην ανάπτυξη και ενίσχυση της σχέσης μας με το φυσικό περιβάλλον αλλά και με τους ανθρώπους και τις κοινότητες που κατοικούν και εξασφαλίζουν τα προς το ζην από την εκμετάλλευση της γης. Οι επισκέπτες στο πλαίσιο του αγροτουρισμού διαμένουν και συχνά εργάζονται μαζί με τους μόνιμους κατοίκους, μαθαίνοντας με αυτό τον τρόπο αγροτικές τεχνικές σε ένα πρακτικό επίπεδο. Πρόκειται για μια εμπειρία που αποφέρει εισοδήματα για τους επαγγελματίες του αγροτουρισμού και παράλληλα προσφέρει εκπαιδευτικές ευκαιρίες για τους επισκέπτες. Ο αγροτουρισμός αποτελεί οικονομικό παράγοντα ανάπτυξης σε συχνά εξαιρετικής ομορφιάς απομακρυσμένες περιοχές της περιφέρειας και μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για τους επισκέπτες σε τοπικές γιορτές και εκδηλώσεις, να ενισχύσει την παραγωγή και πώληση τοπικών προϊόντων και να δημιουργήσει ισχυρούς διαπολιτισμικούς κοινωνικούς δεσμούς. Επίσης, ο αγροτουρισμός μπορεί να συνδυαστεί και με άλλες μορφές εναλλακτικού τουρισμού όπως είναι ο αθλητικός, ο θρησκευτικός, ο ιστορικός τουρισμός και ο τουρισμός υγείας.
Η Ελλάδα προσφέρει πλήθος ευκαιριών σε αυτή την αναπτυσσόμενη αγορά, με μοναδικές εμπειρίες διακοπών σε αγροτικά χωριά ή με ευκαιρίες για τη δημιουργία νέων προϊόντων σύμφωνα με τοπικά ήθη και έθιμα.